Blinden kunnen kijken met hun tong!
De Amerikaanse Universiteit van Wisconsin-Madison in Madison ontwikkelde een apparaat die dit mogelijk maakt.
"Blind bij geboorte had Marie-Laure Martin geleerd om uit de buurt te blijven van kaarsen. De vlam kon ze weliswaar niet zien, maar met de tastzin van haar handen was wel goed vast te stellen waar die zich bevond. Een grote, ronde vuurbal, dacht ze. Toen ze vorig jaar voor het eerst de vlam zag, was ze dan ook verbaasd dat die zo klein was. Anderen vonden het verbazingwekkender hoe ze keek: met haar tong. "
Martin was een van de proefpersonen die een apparaat testte dat aan de Amerikaanse Universiteit van Wisconsin-Madison in Madison is ontwikkeld. In de huidige uitvoering zet een webcam beelden om in zwakke elektrische signalen, die via een platte strook kabels aankomen in 144 elektroden. Leg je die op de tong, waar het speeksel de stroom goed geleidt, dan zijn de signalen na enige training te ervaren als visuele beelden.
"Je kijkt niet met je ogen, maar met je hersenen," zegt Bach-y-Rita. Wanneer de zintuigcellen van het netvlies door licht worden geprikkeld, sturen ze een signaal naar de hersenen - precies hetzelfde soort signaal als de zenuwen op de tong afgeven als die met de elektrodes worden geactiveerd. Om te kunnen zien, moeten de hersenen leren de signalen in visuele beelden om te zetten.
Bach-y-Rita testte zes blinden en zes mensen die kunnen zien, maar een blinddoek droegen. Iedereen kreeg ruime trainingstijd om de stroompjes in beelden om te leren zetten. Gemiddeld was daar vijftig uur voor nodig, zei hij tegen Amerikaanse media. De proefpersonen ervaren de stroompjes aanvankelijk als koolzuurgas in champagne, maar dat gevoel verandert langzaam in de beleving van een driedimensionale ruimte. Er is octrooi op het ontwerp aangevraagd, en de National Institutes of Health, een door de Amerikaanse overheid gesubsidieerde organisatie van gezondheidsinstituten, stelt 100.000 dollar ter beschikking voor verder onderzoek.
Hoe het komt dat het brein visuele beelden van prikkels van de tong maakt, is onduidelijk. Feit is wel dat de hersenen erg flexibel zijn. Schijnbaar gespecialiseerde gebieden als de visuele cortex staan ook open voor signalen uit andere zintuigen, zoals de oren. Wellicht is dat ook de reden dat sommige mensen 'synesthetisch' zijn, 'verwarde zintuigen' hebben en van nature bijvoorbeeld kleuren ruiken of geuren zien.
Toch is de tong geen echte vervanger van de ogen. De zes proefpersonen die kunnen zien, spreken van schimmige beelden die hun tong opwekt. Ook de resolutie is nogal zwak, maar Bach-y-Rita verwacht dat te kunnen verbeteren door een toekomstige versie van het apparaat met vier keer zoveel elektroden uit te rusten.
"Dit is nog maar een begin," zegt hij. Over vijf jaar wil hij het onhandige formaat van het huidige apparaat ook hebben verkleind. Hij denkt aan cameraatjes op een bril, die de signalen door een dun draadje naar de tong geleiden. Of het een succes wordt, hangt verder af van wat blinden aankunnen. De beelden van de camera's in het experiment waren stilstaand, opgenomen in een rustig laboratorium. Of de chaotische indrukken van bijvoorbeeld een wandeling over straat niet te veel hooi op de vork blijken, durft hij niet te voorspellen. "Dat is een enorme hoeveelheid visuele informatie die je te verwerken krijgt. We kunnen de techniek verfijnen, maar het blijft afwachten hoe de hersenen daar op reageren."
bronnen:
-http://noorderlicht.vpro.nl/wetenschap/
-http://www.wistudat.net